با مشاهده چه رفتارهایی می توانیم پی به هوش افراد ببریم ؟

 ” هوش “ ، این موضوع جذاب ، برای همه انسانها همیشه جای سوال و بحث بوده است.

اکثر افراد به ویژه والدین دوست دارند خودشان یا فرزندانشان را افراد باهوشی بدانند ، زیرا با داشتن هوش بالا ، احساس قدرت می کنند. به همین دلیل بسیار کنجکاو هستند بدانند که با بروز چه ویژگیهای ذهنی یا رفتاری می توانند پی به این ببرند که هوش فرزندشان نسبت به افراد دیر بالاتر است یا جزء افراد سرآمد به لحاظ هوش دسته بندی می شوند.

با اینکه برآورد بهره هوشی و برچسب زدن هایی مانند باهوش یا هوش متوسط یا پائین مستلزم ارزیابی های دقیق توسط متخصصین است ؛ ولی ما می توانیم با مشاهده برخی از رفتارها از کودکان یا افراد بزرگسال به این موضوع پی ببریم که آن فرد دارای هوش بالاتر از متوسط افراد است یا در حد متوسط دیگران می باشد.

یعنی می توانیم یک برآورد کلی و نه دقیق از توانایی هوشی و ذهنی آن فرد داشته باشیم. همین برآورد کلی می تواند برای ما بسیار مفید باشد. چرا که می توانیم با مشاهده این رفتارها ، عکس العمل های مناسب و به موقعی را نشان دهیم  و توانایی های هوشی و ذهنی خود یا فرزندمان را به سمت و سوی مناسب تری سوق دهیم. در این مقاله به مولفه ها یا زمینه هایی که توانایی هوش یک فرد در آنها معمولاً بروز پیدا می کند و می توانیم تفاوت یا شباهت او با دیگران را حدس زده و برآورد کنیم اشاره خواهیم کرد.

یک) قدرت حافظه و نگهداری اطلاعات

یکی از زمینه هایی که به خوبی به ما نشان می دهد که یک فرد تا چه حد از توانایی ذهنی و هوشی برخوردار است ، میزان نگهداری ذهنی یا حجم اطلاعاتی است که می تواند در حافظه خود نگهداری کند.همه افراد در طول زندگی و کار خود ، اطلاعات و تجربه هایی را دریافت می کنند. میزان نگهداری این اطلاعات و تجربه ها در حافظه می تواند نشانی از میزان هوش فرد باشد.  به بیان دیگر ، میزان حافظه و نگهداری اطلاعات از جمله مواردی است که ارتباط مستقیم و قوی با هوشبهر افراد دارد. هر چه  توانایی یک فرد در این زمینه بالاتر باشد می توانیم انتظار داشته باشیم که این فرد از بهره هوشی بهتری برخوردار است.

دو) توانایی آموختن یا فراگیری

این زمینه از هوش به افراد کمک می کند که بتوانند اطلاعات جدید را یاد بگیرند. اگر با فردی مواجه هستیم که در کوتاه ترین زمان می تواند اطلاعات تازه را یاد بگیرد پس این فرد از هوش بهتری برخوردار است. همچنین بر عکس ، هر چقدر افراد با سرعت کمتر و کندتری نسبت به سایرین بتوانند مسائل را یاد بگیرند چنین ارزیابی می شود که توانایی ذهنی کمتری نسبت به سایرین دارند. البته این برچسب را نمی توانیم به راحتی به یک فرد بچسبانیم بلکه باید شرایطی همچون کیفیت آموزش ، شرایط عاطفی و روانی فرد ، میزان استرس و سایر عوامل مرتبط نیز مورد ارزیابی قرار بگیرند. اما به طور کلی ، کندی در یاد گیری می تواند نشانی از پائین بودن توانایی هوشی یک فرد باشد.

سه) عملکرد و تصمیم گیری

هر چقدر یک فرد بتواند بهتر تصمیم گیری کند و برنامه های ذهنی خود را به خوبی اجرا کند می توانیم حدس بزنیم که آن فرد هوشبهر بالاتری دارد.

چهار) انتقال و استفاده از اطلاعات

اطلاعاتی که در طول زندگی یا طی یک فرآیند به دست آورده ایم باید بتوانیم به کار بگیریم. اگر ما توانایی استفاده از این اطلاعات و انتقال اطلاعات یاد گرفته شده به موقعیت هایی که باید مورد استفاده قرار بگیرد را نداشته باشیم ، نشان دهنده این است که توانایی ذهنی ما برای استفاده از این اطلاعات کم است یا قدرت تشخیص موقعیتها برای اجرا کردن اندوخته های خود را نداریم.

پنج) حل مسأله

از جمله کارکردهای سطح بالای ذهنی ما این است که بتوانیم مسائل پیش آمده را حل کنیم. سطح این مسائل می تواند از مسائل روزمره تا مسائلی که مربوط زمینه فعالیت ما است را شامل شود. هر فردی که بتواند از پس حل مسائل زندگی خود به خوبی بر بیاید و در موقعیتهای مختلف از این توانایی به خوبی استفاده کند می توانیم پیش بینی کنیم که بهره هوشی این فرد به مراتب بالاتر از افرادی است که هوش آنها در سطح متوسط است.

مرکز استعدادیابی کودکان         تست هوش کودک